Is zelfsturing op z’n retour?

23 januari, 2019 - Wieger Janse

Reacties zijn niet beschikbaar voor dit bericht.

Wanneer zelfsturing de problemen verergert

 
“Cordaan stopt met zelfsturing. Wie volgt?” stond 6 januari in Trouw. De titel vermoedt dat het gedaan is met de zelfsturing, maar het artikel blijkt veel genuanceerder.  De nuance is dat zelfsturing niet in elke situatie ideaal is. Dat is heel herkenbaar. Gelukkig, want ze hadden ons ook om een reactie gevraagd. (Lees het hier )

Wat is er aan de hand?

Het is natuurlijk logisch dat afhankelijk van het vraagstuk en de context zelfsturing meer of minder past, zoals je kan lezen in het artikel. Maar dat is niet het hele verhaal. Onze waarneming is dat zelfsturing te veel als een besturingsmodel wordt behandeld welke geïmplementeerd dient te worden. Daarmee wordt voorbijgegaan aan dat het om een hele andere manier van denken, handelen en veranderen vraagt.  Als daar geen vol besef van is, dan zit het falen vaak ingebakken. Daarnaast zijn er ook de oneigenlijke motieven, zoals bezuinigingen of dat het als oplossing wordt gezien voor het niet functioneren van de organisatie. 

Problemen worden juist groter

Zeker het laatste resulteert vaak in het verergeren van de problematiek. Er is bijvoorbeeld sprake van een verhoogd ziekteverzuim Na invoering van zelfsturing zie je dat het resulteert in een nog hoger ziekteverzuim. Ook jaren na de invoering. Problemen worden niet kleiner, ze lijken juist groter te worden. Dat is een rare ‘wetmatigheid’. 

Waar heeft dat mee te maken?

Het verleggen van resultaatverantwoordelijkheid, de essentie van zelforganisatie, wil niet zeggen dat dat vanzelf leidt tot ander gedrag. Daar wringt vaak de schoen.
Met name in organisaties die gekenmerkt worden door vele problemen, zoals in het artikel wordt gesproken over Laurens, pakken medewerkers niet plotseling verantwoordelijkheid op. Dit vraagt namelijk het serieus kunnen omgaan met aanspreken en verantwoorden, dat er goede afspraken zijn met collega’s en hogere verantwoordelijken op basis van de plannen en dat er constructief overlegd kan worden op basis van informatie over de voortgang. Verantwoording afleggen is dan inzichten delen, gezamenlijk beoordelen van een situatie en eventueel bijsturen. Dit vraagt een grote mate van sociale veiligheid, die gecreëerd wordt door duidelijkheid en voorspelbaarheid.  

Zelfsturing vraagt om gezonde wederkerigheid

Deze basis, waarin er sprake is van gezonde wederkerigheid en vertrouwen, ontbreekt geregeld in organisaties. Daar staat het overleven centraal. Als je dan start met zelforganisatie kan je je natuurlijk goed voorstellen dat je die sociale onveiligheid alleen maar vergroot. Dus de problemen die verder al spelen ook.

Hoe dan wel?

Gezonde wederkerigheid ontstaat vaak niet vanzelf. Dat vraagt om eerst goed te kijken naar patronen die zijn ontstaan die de wederkerigheid belemmeren. Deze te herkennen, erkennen in de functie die ze hebben en op een positieve manier te leren hanteren of te wijzigen. 

Hoe dat in z’n werk gaat

Als patronen belemmerend werken in de wijze van samenwerken en in het afstemmen tussen de lagen, dan hebben wij een mooi en effectief  traject waarin we onder andere de systemische zienswijze toepassen. Team op de rit is daarin een van onze diensten.
Daarnaast kunnen wij je ondersteunen om zelfsturing te implementeren of beter te laten lopen.

Wil je zelf leren om op een andere manier naar je organisatie, teams en samenwerking te kijken en te acteren? 

Kom dan naar onze training Systemisch Veranderen. Klik  hier voor meer informatie of bel 0575-490642 voor vragen en meer informatie.

Deel dit artikel:

Wieger Janse